Ramazan’da Ulucami’de Mukabele

Bayburt’ta bu Ramazan’ı huzur, güven ve huşu içinde derin bir sükûnetle yaşıyoruz. İlimizde her yıl olduğu gibi yine ayların sultanı Ramazan-ı Şerif’i sosyal yaşamın gereği olan birlik ve beraberlik içinde aile yapısının diriliği içerisinde yaşıyoruz. O eski Ramazanları arasak da; aile içi olsun, resmi olsun iftar davetleri gelenekleri, nişanlı genç kızları on beşi, çocukların on beşi geceleri ile devam etti, ayrıca teravih cami cemaati heyecanı, kahvehanelerdeki çay sohbetleri ile sahur bekleyişleri sürdü. Yine ramazan pidesi önde, pastırma ile kadayıf ve evlerde yapılan özel tatlılar revaçta gidiyordu.

Onun içindir ki dinimiz gereği çok güzel bir slogan olan “Hiç Kimse Kimsesiz Kalmasın.” Geçen yıllardaki gibi “Ramazan Paylaşmaktır”   bu yıl dünya coğrafyasındaki sosyal ve ekonomik değişimler doğrultusunda yaşanan olumsuzluklar ülkemiz tarafından da izlenmekte olup, devletimiz çevre ülkelere kucak açmıştır. Bu konu Diyanet işleri Başkanlığının da ramazan dolayısıyla kimsesizler, yetim kalan çocuklara ve yaşanan iç savaşlar dolayısıyla ihtiyaç duyulan bütün ülkelere sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte hareket ederek bir nebze olsun onlara yardım ulaştırma çabalarındalar. İlimizde de aynı duygularla imkanları ölçüsünde herkes seferber olmuş daha önceki yıllarda olduğu gibi birlikte paylaşmak, kaynaşmak ve hoşgörü içeresinde yardımları yapmaktadır.

Hele bir konuda var ki; Bayburt’ta bu özellik kendini daha belirgin olarak gösterir, çünkü diğer illerde bu kadar fazla dikkati çekmez.” Ramazanda mukabele sünneti” Bayburt’ta ramazana bir başka güzellik katar, evlerde komşulukları diri tutar, camilerde cemaati zevklendirir, gençleri özendirir, topluma hoş bir ruhani hava teneffüs ettirir. Bayburt’ta hemen her mahallede komşular ramazan mukabelesi okutmak için gün ayarlar çocuklarıyla haber gönderir, böylece onlarda örnek alarak kaybolmaya yüz tutmuş bir geleneğimizi haliyle öğrenir yaşaması için çaba sarf ederler.

Komşuluk ilişkilerini pekiştirmesine de vesile olur, mahalle odalarında ve camilerde de aynı gelenek devam etmektedir. Bayburt’taki kuran kurslarımızda eğitim gören genç hafızlarımızın çok şükür yetişmesiyle geleceğimizin teminatı olan gençlerimiz, güvencemiz olarak peşimizden bir Allah razı olsun diyecek bir nesil yetişmesine de yardımcı oluyorlar.

Bu durum böyleyken hep sordum Ramazan’da mukabele ne demek, sadece “Kuran okumak ve dinlemek” demekle yetindik ve Bayburt Ulu Camide Mukabele zevki bir başka olur; Ramazanla birlikte gündemimize giren “mukabele” kavramının sözlük anlamına bakıca, aslında Mukaddes Kitabımızın da bizim hallerimize dertlerimize, sorularımıza mukabelede bulunduğunun farkına varırız. Bu anlamda Allah’ın Elçisi ve o’nun varisleri de huzur ve mutluluk arayışımıza bir mukabeledir. Ne var ki, uzun zamandır hayatımızı yönlendirmede, sorularımıza cevap aramada ilahi mukabeleyi göz ardı etmiş durumdayız. Mukabele, hayatımıza Ramazanla giren, ama aslında gündelik hayatımızla iç içe bir kavram yerine daha çok “karşılık” veya “karşılama” kelimelerini kullanıyoruz.

Ramazan’dan Ramazan’a da camilerde ve evlerde karşılıklı Kur’an –ı Kerim okunması ve dinlenmesine mukabele diyoruz. Ramazan ayının kutsiyetinden biri oruç tutmak ise, bir diğer kutsiyeti de Kur’an okumak ve dinlemektir. Bu ayda Kur’an okumanın, okunan Kur’an’ı dinlemenin kendine has bir kutsiyeti ve manası vardır. Zira bir adına da Kur’an ayı denen Ramazan boyunca Resülullah Aleyhi selam da Kur’an’a karşı farklı bir alaka göstermiş, hatta Cebrail Aleyhi selam bile bu farklı alakaya iştirak etmek üzere Rabbimiz tarafından vazifelendirilmiştir. Nitekim Buhari’de geçen bir hadisten şunu öğrenmekteyiz;

Ramazan gecelerinin hemen hepsinde de Resülullah’a gelen Cebrail Aleyhis elam, onunla karşı karşıya oturur, o güne kadar getirmiş olduğu ayetleri Resülullah’la müzakere ederdi. Yani, Resülullah zabt ettiği ayetleri Ramazan ayı boyunca tane tane okur, Cebrail aleyhi selam da başını eğmiş vaziyette huşû içinde dinlerdi. Bütün ramazanlarda böyle devam etmişti ramazan ayı gelince Cebrail aleyhiselam sadece Kur’an dinlemek üzere Resülullah’ın huzuruna girer, O’ndan o güne kadar getirdiği ayetleri tane tane dinler, böylece hangi ayetin hangi sırada bulunduğunu açık ve net şekilde kontrol etmiş olurdu.

İşte Ramazan ayında Müslümanlarca Kur’an’a karşı gösterilen farklı alakanın bir sebebi de bu tarihi hadise olmuştur.