DAİB, Bölgenin ihracat yol haritasını belirledi

Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği (DAİB) Erzurum- Erzincan- Bayburt illeri için 2023 İhracat Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında, makro ve sektörel ölçekte kritik faktörleri ve eylem planlarını belirledi.

Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinden oluşan TRA1 Bölgesi, 40.842 km^2’lik yüzölçümü ile DAP Bölgesi’nin en büyük ve Türkiye yüzölçümünün ise %5,2’sini kapsayan, coğrafi konumu itibariyle Türkiye’nin batısını doğusu ile kuzeyini güneyi ile birleştiren bir kavşak noktası ve dolayısıyla dış ticaret için transit geçiş güzergahında bulunan bir lojistik, transfer ve ticaret merkezi konumundadır. Türkiye’nin 2023 yılında hedeflediği 500 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşmasına, halihazırda devam eden lojistik yatırımlar marifetiyle bölge illeri ile beraber yapılacak ihracat ile büyük bir katkı sağlayacağını öngören DAİB Yönetim Kurulu Başkanı Cemal ŞENGEL ‘‘Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinin gelişmesinde diğer ülkelerle geliştirilecek ilişkilerin önemli bir yeri vardır. Türkiye’den Kafkaslara, İran’a, Orta Asya’ya ve Orta Doğu’ya yönelik her türlü ticari hareketlilikten bölgenin doğrudan etkilenme olasılığı vardır. Uluslararası ticaretin ve rekabetin her geçen gün arttığı mevcut konjonktürde Erzurum- Erzincan- Bayburt’un belirlenen potansiyel alanlarda ulusal ve uluslarası ölçekte sektörel rekabet güçlerini artırmak ve bölge ihracatına yön vermek amacıyla bölge için bir ihracat yol haritası çıkardık’’ dedi.

“Erzurum-Erzincan-Bayburt İlleri İhracat Stratejisi ve Eylem Planı” ile ulaşılmak istenen nokta bölgeden yapılan ihracatın mevcut durumunun ve geleceğe ilişkin muhtemel senaryolarının ortaya konularak müdahale edilebilir alanların belirlenmesidir. Erzurum-Erzincan-Bayburt illeri Türkiye’nin doğu sınır komşularına olan coğrafi yakınlığı ve bu ülkelere uzanan ticaret yollarına sahip bir bölgede yer aldığından Türkiye’nin lider ihracatçı bölgelerinden biri olmaya adaydır. Çalışma ile oluşturulan stratejiler söz konusu illerin dış pazarlara açılması ve ihracata başlaması için bir yol haritası niteliğinde olacaktır. Bunun için çalışma kapsamında yapılan literatür taraması, anketler, hedef pazar ve ürün analizleri neticesinde bölgenin ihracat yapmama/yapamama konusundaki eksiklikleri ve sorunlarının ortaya çıkması ile ihracat stratejisi ve eylem planı oluşturulmuştur.

 Hedef Pazarlar Belirlendi

 İki cilt olarak hazırlanan Erzurum- Erzincan-Bayburt illeri İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın ilk cildinde, Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinde 150 ihracatçı firma, 20 lojistik faaliyeti olan firma ve 50 kurum-kuruluş olmak üzere toplam 220 kurum-kuruluş ile yüz yüze görüşme yapıldığını belirten DAİB Genel Sekreteri Murat KARAPINAR ‘‘TRA1 Bölgesi işletmelerin dışa dönük yani ihracat odaklı üretim yapmaları ve ihracat seviyelerini arttırmalarını sağlamak ve uluslararası rekabet edebilirliklerini artırmak amacıyla hazırlanan bu çalışma ile Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinin mevcut durumu literatür taraması ile analiz edilmiş, işletmeler, ihracatla ilgili kurum- kuruluşlar ve lojistik sektörü yetkilileriyle ile anket çalışmaları düzenlenerek mevcut durum ortaya konulmuş, dünya ve Türkiye ticaret verileri analiz edilerek iller için hedef pazar analizleri yapılmıştır. Tüm çalışmaların tamamlanması ile ihracat stratejisi ve yol haritası oluşturuldu.’’ dedi.

Erzurum-Erzincan-Bayburt illeri Hedef Pazar-Ürün analizi olarak belirtilen ikinci cildinde ise, TRA1 Bölgesinde ihracat yapan işletmeler tarafından mevcut durumda ihraç edilen ürünler arasından seçilen 15 ürün grubu için hedef pazar matrisi ile hedef pazar ülkeler belirlenmiştir. Hedef pazar analizinde en doğru pazarın belirlenebilmesi için ülke sayısı geniş tutularak ithalat rakamları en büyük 50 ülke incelenmiştir. Bu ülkelerin mevcut ithalat hacimleri, ülkelerin Türkiye ile olan ticaret hacimleri, dünyanın en büyük ithalatçılarının tercih ettiği ülkeler, ithalat trendi yükselişte olan ülkeler ve son yılların yükselen dinamik pazarı olan Afrika kıtası ülkesi olması gibi parametreler incelenmiştir. Bu parametreler sırasıyla şunlardır:

• Yakınlık,
• Sınır komşusu olma,
• Karadeniz’e kıyı olma
• Mevcut ithalat hacmi
• İthalat artış oranı
• Türkiye’nin hali hazırda ürün ihraç ettiği ülke olması
• Ortalama gümrük vergisi ve korumacı önlem seviyesi
• Nüfus artış hızı
• 14-25 yaş aralığındaki bireylerin toplam nüfusa oranı
• GSMH artış hızı, şehirleşme hızı
• Ülkenin mevcut ithalat gerçekleştirdiği ülkelere olan uzaklığının Türkiye’ye olan uzaklığı ile karşılaştırılması
• Ürünün ithal edildiği ülkenin çeşitliliği

Hedef pazar analizi çalışmasında ülkelerin yukarıdaki parametrelere ilişkin verileri araştırılmış ve buna göre yapılan puanlama ile bir matris oluşturularak her bir ürün grubunda  ihracat açısından en avantajlı ilk 5 hedef pazar ülke belirlendi.

Bölgesel kalkınma ile ihracat arasında doğru orantılı bir ilişkinin ve ihracat konusuna daha geniş bir perspektiften bakmak gerektiğinin farkındalığıyla ortaya konulan Erzurum-Erzincan-Bayburt illeri ihracat stratejisi ve eylem planı, bölgenin sürdürülebilir gelişmesinde ihracatın aktif bir unsur kılınması ve etkisinin artırılması yönünde uygulayıcı ve yön verici politika belirlemelerinde, ihracatını geliştirmek isteyen firmalara bakabilecekleri büyük fotoğrafı önlerine koyarak, planlama, strateji belirleme, hedef pazar seçimi vb. alanlarda sürekli, güvenilir ve güncel bir yapı çalışmasıdır.

TRA1 Bölgesi işletmelerinin uluslararası pazarlara açılma konusunda sorunlar yaşadığı ve ihracat yapan işletme sayısının az olduğu gerek literatür taraması gerekse de anket çalışması ile ortaya konulduğunu ifade eden DAİB Yönetim Başkanı Cemal ŞENGEL ‘‘Özellikle dış pazarlar ve dış ticaret hakkında bilgi eksikliği, tanıtım faaliyetlerinin yetersizliği, pazarlama kanallarının yetersiz kullanılması, üretim sürecinde yaşanan olumsuzluklar gibi nedenlerden dolayı işletmelerin ihracata yönelmediği veya tekrar yönelmek istemediği gözlemlenmektedir. İhracatta başarılı olabilmek için tecrübe, bilgi, doğru araç kullanımı ile etkin süreç yönetiminin gerekli olup, çalışmamızda belirlenen stratejiler ile yapısal kalıplaşmış sorunların giderilmesine dikkat çektik.  İşletmelere danışmanlık hizmeti, eğitim hizmeti, finansman kaynağı desteği, pazarlama kanallarının geliştirilmesi, lojistik altyapısının güçlendirilmesi, rekabet edebilirliğin güçlendirilmesi, işbirliği ve koordinasyonun artırılması gibi kritik konularda stratejiler belirlenmiştir. Bu stratejilerin benimsetilmesi, sürekli ve kurumsal bir hale getirilmesi ile bölgenin ihracat potansiyeli harekete geçirilecek ve katma değeri yüksek, bölgesel gelişime hız kazandıracak bir gelişmenin önü açılmış olacaktır.’’ dedi.

Söz konusu çalışma ile belirlenen stratejiler bölge işletmelerinin ihracat konusundaki eksikliklerine dair altyapının oluşturulması noktasında önemli çözümler sunduğunu belirten ŞENGEL‘‘Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği (DAİB) tarafından hazırlanan bu çalışma kapsamındaki stratejiler bölge ihracat kapasitesini artırma konusunda tek başına yeterli olmayacağını ve kamu otoritesinin teşvik ve desteklerini artırması ile birlikte uygulandığında bölge işletmelerinin ihracat kapasitesini artırma konusunda daha etkili olacaktır.’’ dedi.